Antykoncepcja
Nowoczesne hormonalne środki antykoncepcyjne oferują coraz wyższą skuteczność ochrony przed nieplanowaną ciążą i są coraz łatwiejsze w stosowaniu. Ich efekt jest odwracalny, to znaczy, że po zaprzestaniu stosowania danych środków antykoncepcyjnych powraca naturalna płodność.
Różne metody - indywidualne potrzeby
Hormonalne środki antykoncepcyjne zawierają substancje, których wpływ jest zbieżny z wpływem steroidowych hormonów płciowych, estrogenów i progesteronu, wytwarzanych przez organizm kobiety. Na świecie (i w Polsce) dostępne są różne rodzaje hormonalnych środków antykoncepcyjnych. Wśród nich znajdują się preparaty doustne (,,pigułka"), systemy domaciczne (IUS), plastry przezskórne, pierścienie dopochwowe, implanty podskórne oraz zastrzyki domięśniowe.
Wszystkie formy antykoncepcji hormonalnej muszą być dopasowane do indywidualnych potrzeb i przepisane przez lekarza. Do ważnych kryteriów wyboru metody należą m.in. wiek kobiety, jej stan zdrowia, obecna sytuacja życiowa, osobiste preferencje, jak również oczekiwania w stosunku do metody antykoncepcji.
Doustne środki antykoncepcyjne
Mówiąc o doustnych środkach antykoncepcyjnych, inaczej o ,,pigułce", mamy zazwyczaj na myśli dwuskładnikową tabletkę antykoncepcyjną zawierającą dwa rodzaje hormonów - estrogen i progestagen. Progestagen powoduje właściwe działanie antykoncepcyjne, podczas gdy estrogen pozwala naśladować regularne cykle menstruacyjne. Pigułka dwuskładnikowa stanowi najpowszechniejszą formę antykoncepcji hormonalnej.
Pigułki dwuskładnikowe - składnik progestagenny
Pigułki dwuskładnikowe mogą zawierać różne rodzaje progestagenów. Niektóre progestageny poza działaniem antykoncepcyjnym posiadają także inne, istotne klinicznie właściwości. Na przykład niektóre mogą blokować receptory aldosteronu (mineralokortykoidów), dzięki czemu przeciwdziałają zatrzymywaniu wody w organizmie i związanym z nim objawom wywoływanym przez estrogen. Inne progestageny mogą blokować receptory dla androgenów, co prowadzi do zmniejszenia nasilenia zmian trądzikowych. Niektóre progestageny dzięki silnemu działaniu hamującemu na błonę śluzową macicy, szczególnie w połączeniu ze słabym efektem estrogenowym, mogą znacząco zmniejszać nasilenie krwawień miesiączkowych.
Pigułki dwuskładnikowe - składnik estrogenny
Na przestrzeni ostatnich 50 lat opracowano wiele nowych progestagenów do zastosowania w doustnych środkach antykoncepcyjnych, podczas gdy składnik zastępujący fizjologiczne estrogeny - etynyloestradiol - pozostawał ten sam. Dziś są już dostępne dwuskładnikowe pigułki antykoncepcyjne dostarczające estradiol – identyczny z produkowanym przez organizm kobiety oraz estetrol - identyczny z produkowanym przez wątrobę płodu w czasie ciąży.
Wewnątrzmaciczna antykoncepcja długoterminowa
Hormonalny system domaciczny (ang. intrauterine system, IUS) składa się z elastycznej plastikowej ramki w kształcie litery T otoczonej cylindrem, położonym na pionowym ramieniu, który nieprzerwanie uwalnia, niewielką ilość hormonu - lewonorgestrelu (LNG). Lekarz umieszcza wkładkę bezpośrednio w macicy, w której może ona pozostawać przez okres od pięciu do ośmiu lat (w zależności od modelu). Obecność wkładki nie jest wyczuwalna. Usunięcie wkładki przez lekarza możliwe jest w czasie rutynowej wizyty ginekologicznej i może być przeprowadzone w dowolnym czasie, przed upływem okresu działania, gdy kobieta planuje zajście w ciążę.
Działania niepożądane i przeciwwskazania
Przede wszystkim rolą lekarza jest kwalifikacja kobiety do antykoncepcji hormonalnej i wykluczenie przeciwwskazań. Nie mogą stosować złożonej antykoncepcji hormonalnej (np. pigułka) te Panie, które chorują bądź mają predyspozycje do zakrzepicy (żylnej i/lub tętniczej), ciężko chorują bądź chorowały na wątrobę (w tym na łagodne i/lub złośliwe nowotwory), chorują lub mogą chorować na nowotwory hormonozależne (np. rak piersi, nowotwory narządów płciowych), u których występuję nierozpoznane krwawienia z dróg rodnych i te, wykazujące nadwrażliwość na składniki leku.
Stosowanie każdego leku może wiązać się z występowaniem działań niepożądanych – antykoncepcja hormonalna nie jest wyjątkiem. W związku ze stosowaniem dwuskładnikowej antykoncepcji opisywano różne działania niepożądane, najczęstsze to: nudności, ból brzucha, zwiększenie masy ciała, ból głowy, obniżenie nastroju, ból piersi, tkliwość piersi. Niezbyt często występują wymioty, biegunka, zatrzymanie płynów, migrena, zmniejszenie libido, powiększenie piersi, wysypka/pokrzywka a rzadko spadek masy, wzrost libido, upławy, wydzielina z piersi, rumień czy zakrzepica. Nie udało się ustalić częstości zaostrzeń obrzęku naczynioruchowego. Potencjalnie najpoważniejszym działaniem niepożądanym jest zakrzepica – w ulotce w opakowaniu szczegółowo opisane są objawy oraz czynniki ryzyka tej choroby.
Lekarz prowadzi też nadzór nad terapią i wyznacza terminy wizyt kontrolnych. Wszelkie niepokojące objawy należy zgłaszać lekarzowi.
Metody te różnią się od innych
Może działać przez lata
Nie ma ryzyka,
że o niej zapomnisz
Jedna z najskuteczniejszych
metod
Antykoncepcja długoterminowa zalicza się do grupy wysoce skutecznych oraz odwracalnych metod antykoncepcyjnych, które działają przez kilka lat. Należą do nich: wewnątrzmaciczne wkładki hormonalne (IUS), wewnątrzmaciczne wkładki miedziane (IUD) oraz implanty.
Antykoncepcja długoterminowa
IUS
(wewnątrzmaciczny system
hormonalny)
System wewnątrzmaciczny jest niewielką wkładką w kształcie litery „T” wyprodukowaną z elastycznego plastiku. W macicy umieszcza ją lekarz.
IUD
(wewnątrzmaciczna
wkładka miedziana)
Wkładka wewnątrzmaciczna jest niewielkim, plastikowym przedmiotem niekoniecznie w kształcie litery „T”, który zawiera miedziany element (zwykle drucik). W macicy umieszcza ją lekarz.
Implant
Implant antykoncepcyjny to niewielki, elastyczny pręcik wszczepiany przez lekarza pod skórę ramienia pacjentki.
Jak często muszę pamiętać?
Działanie utrzymuje się do 5 lub 8 lat od założenia. Czas stosowania zależy od rodzaju wkładki.
Działanie utrzymuje się do 3-10 lat od założenia. Czas stosowania zależy od rodzaju wkładki.
Działanie utrzymuje się do 3 lat od założenia.
Najczęściej zadawane pytania
Gdzie mogę skorzystać z porady na temat systemu antykoncepcji długoterminowej?
System antykoncepcji długoterminowej zakładany jest przez lekarza. Umów się na wizytę i konsultację w tej sprawie już dzisiaj.
Czy mogę usunąć system antykoncepcji długoterminowej w dowolnym momencie?
Tak, istnieje możliwość usunięcia przez lekarza systemu antykoncepcji długoterminowej w dowolnie wybranym przez Ciebie momencie.
Czy w trakcie stosowania antykoncepcji długoterminowej mogę używać tamponów?
Tak, możesz używać tamponów w trakcie stosowania zarówno IUS, jak i IUD. Zaleca się jednak stosowanie podpasek, aby ograniczyć niebezpieczeństwo przypadkowego pociągnięcia za nitki wkładki domaciczneji. Podczas stosowania implantu decyzja dotycząca wyboru produktów higienicznych należy do Ciebie.
Czy IUS (wkładka hormonalna) lub IUD (wkładka miedziana) może wypaść?
Tak jest to możliwe, jednak zdarza się rzadko (poniżej 4%), aby IUS lub IUD wypadło.
Czy antykoncepcja długoterminowa chroni mnie przed zakażeniem chorobami przenoszonymi drogą płciową?
Antykoncepcja długoterminowa nie zapewnia ochrony przed zakażeniem chorobami przenoszonymi drogą płciową, w tym HIV.
Dlaczego do IUS (wkładka hormonalna) i IUD (wkładka miedziana) dołączone są nitki?
Nitki umożliwiają lekarzowi łatwe i bezpieczne usunięcie systemu, gdy się na to zdecydujesz lub gdy zajdzie potrzeba jego wymiany. Możliwe jest dzięki nim również samodzielne sprawdzenie, czy system nadal jest umiejscowiony prawidłowo.
W jaki sposób antykoncepcja długoterminowa będzie wpływała na moje miesiączki?
Poszczególne metody antykoncepcji długoterminowej mają różny wpływ na Twoje miesiączki: Stosowanie IUS będzie się wiązało ze zmianą regularności cykli miesiączkowych. Do stabilizacji cyklu dochodzi przeważnie w ciągu maksymalnie 6 miesięcy. Krwawienia miesiączkowe mogą być bardziej lub mniej obfite, bądź w niektórych przypadkach, może dojść do ich zatrzymania. IUD może mieć wpływ na intensywność krwawień; przeważnie dochodzi do ich nasilenia. Stosowanie implantu może się wiązać z nieregularnymi krwawieniami, występowaniem krwawień w trakcie cyklu, przedłużonych krwawień, plamień lub całkowitym zatrzymaniem krwawień. Zwykle, objawy te nie są niczym niepokojącym, jednak w razie wątpliwości należy się skonsultować z lekarzem.
W jaki sposób antykoncepcja długoterminowa będzie wpływała na moje miesiączki?
Główną różnicą między IUS a IUD jest fakt, iż system IUS powoli uwalniania hormon, który zapobiega ciąży, podczas gdy system IUD uwalnia jony miedzi, jednak oba mechanizmy antykoncepcji polegają na miejscowym oddziaływaniu wewnątrz macicy. Stosowanie IUS przeważnie prowadzi do zmniejszenia obfitości krwawień, podczas gdy stosowanie IUD przeważnie je zwiększa.
Kiedy należy umieścić implant?
Po potwierdzeniu przez lekarza, że nie jesteś w ciąży, implant zostanie umieszczony w ciągu 5 dni od początku miesiączki.
Czy zakładanie systemów wewnątrzmacicznych (IUS) jest bolesne?
Zakładaniu i usuwaniu systemu może towarzyszyć ból lub krwawienie.
Czy mój organizm potrzebuje regularnych przerw w stosowaniu środków hormonalnych (IUS i implant stosowany samodzielnie)?
Nie zaleca się krótkotrwałych przerw w stosowaniu hormonalnej antykoncepcji. Przyjmuje się, że przy dobrej tolerancji i braku przeciwwskazań można je stosować dopóki są potrzebne.
PP-KYL-PL-0274-1
